بروزرسانی: ۲۵ بهمن ۱۳۹۸
سردبیر کیست؟ سردبیر در حوزه‌ی نشر و روزنامه‌نگاری به شخصی گفته می‌شود که بر عملکرد سایر نویسندگان و ویرایشگران در روزنامه یا مجله نظارت داشته و مسئولیت تمام محتوای علمی نشریه را بر عهده دارد. گاه پیش می‌آید که سردبیر مدیریت کل بخش تحریریه و یا مسئولیت بخشی از آن را نیز بر عهده داشته باشد. تفکیک دقیقی بین وظایف و اختیارات صاحب امتیاز، مدیرمسئول، سردبیر و سایر رده‌های تحریریه وجود ندارد. بطور کلی در قانون مطبوعات دو شخصیت به رسمیت شناخته شده اند: صاحب امتیاز و مدیر مسئول، این دو رکن ترکیب قدیمی قوانین از ایام قدیم تا به الان هستند. یک بنگاه، مالک نشریه و یک فرد، سردبیر آن باشد. سردبیر‌ها درنهایت مدیرمسئول محتوای مجله‌ی خود هستند. و در قبال مالک (حقیقی و یا حقوقی) خوانندگان، وجدان حرفه‌ای و اخلاقی و شاکیان احتمالی پاسخگو هستند. چاپ مقالات با کیفیت بالا و جذب جامعه‌ی علمی و جلب رضایت نویسندگان از سویی و انجام کارهای اداری، مدیریت منابع و زمان از سوی دیگر از وظایف آنهاست. دو مشخصه‌ی یک سردبیر خوب از این قرار است:
- برخورداری از دانش در حوزه کاری‌اش؛
- منظم بودن. باتوجه و ابعاد مجله تعداد افرادی که با سردبیران می‌توانند به کار بگیرند متفاوت است.
مدیریت، خلاقیت و توانمندی در حوزه ادبی،مالی،اقتصادی، قانونی ازجمله مهارتهای لازم برای یک سردبیر است. تجربه ازجمله موارد بسیار با اهمیت برای مسئولیت سردبیری است به همین دلیل اغلب سردبیران در ابتدا خبرنگار یا روزنامه نگار بوده‌اند.
یک سردبیر خوب برای اینکه بتواند مسئولیت‌های گوناگونی را که برعهده دارد اجرا کند لازم است دو وظیفه را اجرا کند:
اولین وظیفه سردبیر و یا مدیر تحریریه شکل دادن یک گروه خبری هماهنگ و متحد ازمیان روزنامه‌گاران گوناگون به منظور تدارک یک رسانه‌ی خبری است که در آن مجموعه‌ای از خبرها، عکس‌ها و تصاویر گوناگون و هماهنگ با هدف مورد نظر باشد. سردبیر به منظور سازماندهی یک تیم خبری کارآ، به حداکثر رساندن توان هریک از اعضا، پوشش ضعف و کاستی‌ها و ایجاد تعادل برای رسیدن به مقصود میان این نیازها و تضادها تعادل برقرار نماید.
در مجله‌های علمی ـ پژوهشی سردبیر فردی است که تصمیم نهایی در مورد پذیرش یا رد مقالات ارسالی به مجله برعهدهٔ اوست. در این‌گونه مجلات، سردبیر براساس نظرات داوران که از طریق کمک سردبیران جمع‌بندی می‌شود تصمیم‌گیری می‌کند. کار سردبیر انفرادی نیست سردبیر با طراحان، کارکنان بخش تحریریه و مسئولان چاپ در ارتباط است تا کارها به موقع و به درستی صورت پذیرند.
یک سردبیر موفق در عین استقلال و عدم پیروی از مسائل سیاسی و تجاری، سعی در ارائه مطالب بصورت تخصصی و علمی نموده و به رسالت خود در ارائه اطلاعات درست به عموم مردم متعهد باشد.
شرح وظایف سردبیر
- نگارش سرمقاله و برخی از مطالب و مقاله ها
- نظارت و تصمیم‌گیری درباره‌ی چگونگی چیدمان مطالب در صفحه‌ها
- تصحیح متون ازنظر املا و دستور
- تصمیم‌گیری دربارهٔ اضافه‌شدن یا حذف مطالب از نشریه
- نظارت و مدیریت ویرایشگران
- تعیین دبیران بخش‌ها (سرویس‌ها) ی مختلف نشریه
ویژگی‌های سردبیر
روزنامه‌نگاری که درصدد نیل به مقام سردبیری است باید برای پرداختن به مقدمات کار در وهله اول در زمینه تیتر نویسی مهارت و سرعت عمل داشته باشد. شیوه نگارش، شناخت انواع خبری، عکس شناسی و فتوژرنالیست، صفحه‌آرایی و شناخت اندازه حروف و موارد فنی چاپ آشنایی و تبحر داشته باشد و با تسلط به مسائل و اصول مدیریتی و شناخت مهارت و توانمندی‌های اعضاء تحریریه ذوق و قریحه هرکدام از آنها را در مسیر درست بکار بندد.
ازجمله ویژگی‌های مهم در سردبیر رعایت تعادل در سه R است:
Resource یا منابع که شامل افراد و سرمایه است.
Readers خوانندگان و خواسته و نیازهای ایشان.
Reliability یا پایایی و اطمینان برای نویسندگان و همکاران مجله.
سایر ویژگی‌های سردبیر:
- استقلال در تصمیم‌گیری
- توانایی جذب مقالات با کیفیت علمی از دانشمندان همکار
- رعایت عدالت در قضاوت و داوری مقالات
- عاری از هرنوع تداخل با علاقه‌های شخصی
- قدرت انتخاب ناشر مناسب
- ایجاد انگیزه در تیم داوری
- تمکن مالی برای اداره مجله
هیئت تحریریه
هیأت تحریریه معمولاً از افرادی برجسته در حوزه تخصصی نشریه تشکیل می‌شود. داشتن یک هیئت تحریریه بسیار مهم است چراکه:
- آنها به عنوان سفیران نشریه عمل می‌کنند. کیفیت مجله تاحد زیادی به خاطر اعضا و مدارک تحصیلی آنها مورد قضاوت قرار می‌گیرد؛
- نقش هیئت تحریریه راهنمایی و حمایت از ویراستار و سردبیر است؛
- شناسایی موضوعات جدید برای مقالات؛
- ارائه بازخورد درباره‌ی شماره‌های اخیر؛
- پیشنهاد موضوع علمی برای موضوعات و نویسندگان احتمالی؛
- ایجاد رابطه علمی با کسانی که بتوانند در آینده سهمی در مجله داشته باشند؛
- داوری همتا؛
- شناسایی کسانی که بتوانند در روند داوری همتا شرکت کنند و نظراتی سازنده در این رابطه ارائه دهند؛
- حمایت از نویسندگان، خوانندگان و مشترکین مجله؛
- تشویق حمایت همکاران برای تلاش و مشارکت بیشتر علمی و عملی در مجله علمی.
دیدگاهتان را بنویسید