اگر قصد دارید به صفحه آرایی کتاب یا نشریات بپردازید لازم هست با بخش‌ها و انواع متن‌ها و عناصری که در صفحه وجود دارد آشنا شوید. هر کتاب یا نشریه متناسب با محتوایی که دارد دارای بخش‌های مختلفی است، اما معمولا چند چیز مثل عنوان‌ها، بدنه متن، پاورقی و سرصفحه و شماره صفحه در اکثر تولیدات نشر یکسان هستند. بنابراین برای آشنایی بیشتر شما با متن و عناصر صفحه در صفحه آرایی در این مقاله به بررسی این موارد می‌پردازیم.
شناخت اجزای متن
متن دارای اجزای مختلفی هست که در همه جا تقریبا یکسان هست، تفاوتی نمی‌کند که کتاب یا نشریه چاپی باشد یا مقاله یا نشریه الکترونیک یا هر چیزه دیگری، به هر حال ساختار و اجزای متن مشخص و یکسان هستند و نسبت به نوع و ساختار محتوا از آنها استفاده می‌شود. به طور کلی متن دارایی اجزایی مثل انواع جمله‌ها و پاراگراف‌ها، انواع تیترها، سوتیترها، لید، نقل قول‌ها، ارجاع‌ها می‌شود که در ادامه این موارد را بررسی می‌کنیم.
بدنه متن (جمله‌ها و پاراگراف‌ها)
همانطور که مشخص هست و همه با آن آشنایی داریم، بخش اصلی و عمده متن کلمات، جمله‌ها و پاراگراف‌ها تشکیل می‌دهند که در اصطلاح به این موارد بدنه متن نیز گفته می‌شود.
عنوان‌ها (تیترها)
یکی از مهمترین اجزای متن تیترها هستند. تیترها به‌نوعی هم بیان کننده موضوع و محتوای هر بخش از متن هستند و هم راهنمای خواننده محسوب می‌شوند. معمولا برای ایجاد تمایز و تاکید روی تیترها فونت‌های بزرگ و ضخیم برای تیتر انتخاب می‌شود. تیترها اجزای مختلفی مثل عنوان و تیتر اصلی، روتیتر و زیرتیتر، تیتر فرعی و میان‌تیترها می‌شوند. اگر علاقه‌دارید با هر یک از این موارد به طور کامل آشنا شوید مقاله “اجزا و انواع تیترها” را مطالعه نمایید.
سوتیتر
سوتیتر متنی مهمی هست که برای توصیف یا توضیح بهتر بخشی از متن به کار می‌رود. سوتیتر ممکن هست در برخی از صفحات یا کلی صفحات یک کتاب وجود داشته باشد یا به صورت یک یا چند متن مهم در مقاله‌ای از نشریه به صورت کاملا متمایز و تاکید شده درج شود. سوتیترها در همه جا تقریباً کاربرد دارند، اما استفاده از آن کاملا بستگی به نویسنده و تولید کننده محتوا دارد.
لید (سرنخ)
لید به نوعی پاراگراف اصلی متن محسوب می‌شود که به مخاطب اطلاعات مهم در مورد موضوع متن و محتوا یا نکته‌ی مهمی را ارائه می‌دهد و او را به خواندن ادامه‌ی متن ترغیب می‌کند. لید بیشتر در نشریات کاربرد دارد و جذاب‌ترین قسمت مقاله یا خبر محسوب می‌شود.
چکیده
چکیده‌ی یک متن به صورت یک یا چند پاراگرافی است که خلاصه‌ای کل نوشته و مطالب را به صورت فشرده یا به صورت فهرست‌وار بیان می‌کند تا خواننده را با بخش‌های مختلف متن و مطالب موجود در آن آشنا کند.
نقل قول
نقل قول یا گفتاورد متنی است که از طرف شخص یا منبعی در بین متن قرار می‌گیرد. معمولا در ارائه نقل قول نام شخص یا منبع آن درج می‌شود مخصوصا اگر نقل قول مربوط به شخصی معروف و شناخته شده باشد. برای نشان دادن نقل قول در زبان‌های انگلیسی و لاتین معمولا از علامت ” ” (دابل کوتیشن) استفاده می‌شود، اما در زبان فارسی نقل قول بین گیومه «» قرار می‌گیرد.
ارجاع‌ها در متن
همانطور که از معنی و مفهوم این کلمه مشخص است، ارجاع‌ها برای هدایت کردن و دریافت اطلاعات بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. ارجاع‌ها در متن دو نوع هستند: یا ارجاع داخلی (ارجاع به صفحه یا بخشی از صفحات کتاب یا نشریه در حال مطالعه) یا ارجاع خارجی (ارجاع به کتاب یا مقاله متفاوت به عنوان منبع و راهنمای بیشتر خواننده).
پاورقی
پاورقی‌ها متن‌ها و جملاتی هستند که معمولا در پایین‌ترین قسمت متن در صفحه قرار می‌گیرند و برای توصیف یا توضیح یک کلمه یا جمله‌ای در بدنه متن به کار برده می‌شوند. معمولا برای مشخص کردن ارتباط با پاورقی از اعداد استفاده می‌شود.
پانوشت
پانوشت نوشته‌ای فرعی و جدا از متن است که برای ارائه ماخذ، اطلاعات اضافی یا توضیح مطلبی پیچیده در پایین صفحه به کار برده می‌شوند و با پاورقی تفاوت دارند. پانویس یا پانوشت را در حاشیۀ متن نیز می‌آورند و آن را با علائم مختلف مثل ستاره یا اعداد مشخص می‌کنند. پانوشت انواع مختلفی توضیحی، ارجاعی و استنادی دارد.
سرصفحه و شماره صفحه
سرصفحه به عنوانی و متنی گفته می‌شود در حاشیه صفحات کتاب، مجله یا دیگر آثار چاپی و الکترونیکی به کار برده می‌شود. سر صفحه‌ها می‌توانند در بالا، پایین یا کنار صفحه قرار بگیرند. به طور معمول و متداول در طراحی یونیفرم (قالب کلی) کتاب سرصفحه و شماره صفحه کنار همدیگر قرار می‌گیرند، اما می‌توانند ساختار متفاوتی داشته باشد و جدا از هم در هر قسمت از صفحه درج شوند.
سرصفحه می‌تواند شامل عنوان اصلی اثر، نام ناشر و تولیدکننده، نام بخش یا فصل یا هرچیزی که به راهنمایی بهتر و دست‌یابی سریع‌تر اطلاعات به خواننده کمک کند باشد. بنابر بر خواسته تولید کنند اثر یا نظر طراح گرافیک و صفحه آرا می‌توان اطلاعات شخصی‌سازی شده دیگری را نیز به سرصفحه اضافه کرد.
تصویر و شرح آن
یکی دیگر از عنصری که در صفحه وجود دارد و در صفحهآرایی به آن اهمیت زیادی داده می‌شود، تصویر یا عکس است. تصویر به مخاطب اطلاعات بهتر و ملموس‌تری از محتوا را ارائه می‌کند، بنابراین کتاب‌های که شامل تصویر هستند، معمولا ارتباط بهتری با مخاطب برقرار می‌کنند. بسته به محتوا و ساختار اثر، در هر صفحه ممکن است یک یا چندین تصویر به صورت آلبومی درج شود.
درصورتی که از تصویر یا عکس در صفحه استفاده شود، خواننده مایل است اطلاعاتی درباره آن داشته باشد. آیا تا به حال واکنش مردم را در یک نمایشگاه آثار هنری دیده‌اید؟ آنها معمولا برای کسب اطلاع درباره تصویر و خالق آن برگه‌های راهنمای زیر آثار را می‌خواند. این در مورد تصویر استفاده شده در صفحه نیز صدق می‌کند، البته باز هم بستگی به محتوای متنی شما دارد، در بیشتر مواقع توضیح و توصیف تصاویر در بدنه متن انجام می‌شود ولی گاهی نیاز است اطلاعات تصویر در کنار آن درج شود.
شکل‌ها، نمودارها و جدول‌ها در صفحه
از دیگر عناصری که در صفحه معمولاً با آنها روبرو می‌شوید، شکل‌ها، نمودارها و جدول‌ها هستند. این‌ها مواردی هستند که معمولا برای ارائه حجم زیادی از اطلاعات یا اطلاعات دسته‌بندی شده در قالبی ساده و قابل درک طراحی و ارائه می‌شوند. بنابراین بسیار مهم و کاربردی هستند و در طراحی و صفحهآرایی باید با اهمیت و وسواس زیادی طراحی و درج شوند.
عناصر بصری و فرمی دیگر
ما در صفحه به جز متن و تصویر ممکن است از عناصر بصری مختلف مثل خط، شکل، حجم و غیر نیز است کنیم. همچنین ممکن است از ریزنقش‌ها و المان‌هایی نیز استفاده کنیم تا طراحی صفحه به صورت جذاب‌تر و متمایزتری انجام شود. استفاده از این عناصر اگر با دانش و تجربه لازم باشد ساختار و شخصیت منحصر به فردی به کتاب یا نشریات شما می‌بخشد، پس از این عناصر غافل نشوید.
امیدواریم از این مقاله نهایت بهره را ببرید
همراه شما هستیم در نشرآنلاین♥
